Telif Hakkı

Telif Hakkı Nedir?

Telif hakkı, belli bir kişinin ya da kişilerin her türlü fikri emeğini kapsayarak meydana getirilen bilgi, sanat eseri, düşünce ve ürünlerin izinsiz kullanılması ve kopyalanması ile ilgili hukuki değerler doğrultusunda sağlanan haklardır. Telif hakkının geçerliliği için herhangi bir tescile ihtiyaç yoktur. Sanat eserleri ve düşünceler üzerindeki haklar eserlerin üretilmesi ile birlikte hayata geçer ve eser sahibi eğer ister ise ilgili birimlerde kayıt tescil yaptırabilir.

İsim Hakkı ve Telif Hakkı Arasındaki Farklar 

Bu noktada telif hakkı ve isim hakkı birbirine çok karıştırılmaktadır. İsim hakkı, hukuksal karşılığı ile marka tescilidir. isim hakkı, belirli kurallar çerçevesinde talepte bulunan herkes tarafından alınabilir. Telif hakkı ise özgünlük gerektirir.

Telif  hakkı insan düşüncesinin yarattığı maddi olmayan soyut niteliğe sahip mallardır ve telif hakları somutlaştığı maddeden ayrı olarak ve bağımsız bir varlık ve hukuki haklara sahiptir. Ülkesellik ilkesi doğrultusunda hangi ülkede koruma talep ediliyorsa koruma şartları o ülkenin mevzuatına göre şekillenir.

Telif hakkı herkese karşı ileri sürülebildiği gibi mutlak hak niteliklerine sahiptir. Fakat toplumun çıkarlarının korunması gibi nedenler ile sahip olunan bu mutlak hakka çeşitli sınırlamalar getirilmiştir. Bu haklar; genel ahlak, kamu düzeni, kamu yararı gibi sebepler doğrultusunda getirilen sınırlamalar ve şahsi kullanım yararı için getirilen ayrıcalıklardan meydana gelmektedir.

Telif hakkı simgesi çember içinde bir `C´ harfi ile belirtilir ve © işaretinin üzerinde bulunduğu tüm ürünler, sanat eserleri vs yapanın telif haklarının kendisinde olduğunu ve korunduğunu belirtir. Ayrıyeten © bulunsun ya da bulunmasın; orijinal her fikrin ve ürünün doğuştan telif hakkı vardır.

Fikri mülkiyet hakları belirli bir süre buyunca korunmaya devam ederler. Düşünce ürünleri somutlaştırıldıkları eşyalardan değişik ve bağımsız bir hukuki statüye sahiptir ve bu ürünler özel kanun, tüzük ve yönetmelikler doğrultusunda düzenlenmektedirler.

Telif hakkı koruma süresi eserin sahibi yaşadığı süre zarfında ve ölümünden itibaren 70 sene boyunca geçerlilik gösterir. Eser sahibi hukuki bir kişi ise koruma süresi aleniyet tarihinden itibaren 70 yıldır ve sahibinin ölümünden sonra aleniyet kazanan eserlerde koruma süresi ölüm tarihinden sonra 70 yıldır..

Eser sahibi belli değil ise koruma süresi eserin aleniyet kazanması ile birlikte 70 yıldır fakat koruma süresi eser alenileşmediği sürece işlemeye başlamaz.

İsim hakkı ise daha farklıdır, herhangi bir isim için marka tescil işlemi doğrultusunda tescili yaptıran kişi 10 yıl boyunca isim hakkına sahip olur, ancak 10 yıl sonrasında tescil işlemini yenilemesi gerekmektedir

Telif hakkı koruma sürelerinin dolması ile birlikte eser sahibine tanınan bütün mali haklar sona erer ve bu sebepten ötürü koruma süresi dolmuş eserler, eser sahibin iznine ihtiyaç duymaksızın serbestçe kullanılabilir.