Linux komutları, Linux işletim sisteminin yardımcı komutlarıdır. Tüm temel ve ileri düzeydeki görevler bu komutlar çalıştırılarak yapılabilir. Komutlar Linux terminalinde yürütülmektedir. Terminal, Windows işletim sistemindeki komut istemine benzeyen sistemle etkileşim kurmak isteyen bir komut ekranıdır. Komut satırı ya da komut istemcisi olarak bilinir. Linux’taki komutlar büyük ve küçük harfe duyarlıdır.
Linux terminali, birden fazla destek seçeneği sağladığı için oldukça kullanıcı dostudur. Linux terminalinizi çalıştırmak için “CTRL + ALT + T ” tuşlarına basın ve ‘ENTER ‘ tuşuna basarak komutu çalıştırın. Bu yöntemle yapamazsanız da uygulama panelinizde “terminal” şeklinde arama yapmanız yeterli olacaktır.
Linux, Windows ve MacOS gibi diğer işletim sistemlerine oranla daha fazla komut satırı ara birimi sağlar. Kendi terminali üzerinden temel ve ileri düzey işlerinizi yapabilme şansı sunar. Bir dosya oluşturmak, o dosyayı silmek veya o dosyayı taşımak gibi bazı temel işlemleri kolayca yapabilirsiniz. Ayrıca yönetimsel işlerinizi (paket kurulumu, kullanıcı yönetimi dahil) ağ oluşturma ve çok daha fazla güvenlik görevini de gerçekleştirebilirsiniz.
Bu yazımızda linux komutları arasından en çok kullanılan 30 komutu inceleyeceğiz. Bu komutlar hem yeni başlayanlar için hem de profesyoneller için oldukça kullanışlı komutlar arasında yer alır.
Linux’un En Popüler 30 Komutu
Birkaç başlık altında en çok kullanılan linux komutları için listeler oluşturalım.
Linux Dizi Komutları
- pwd Komutu (print work directory)
Geçerli çalışma dizininin konumunu görüntülemeniz için pwd komutunu kullanabilirsiniz. “çalışma dizinini yazdır” anlamına gelir.
- mkdir Komutu (make directory)
Herhangi bir dizin altında yeni bir dizin oluşturmanız için mkdir komutunu kullanabilirsiniz.
- rmdir Komutu (remove directory)
Boş bir dizini silebilmeniz için rmkdir komutunu kullanabilirsiniz.
- ls Komutu (list directory contents)
Bir dizinin içerik listesini görüntüleyebilmeniz için IS komutunu tercih edebilirsiniz. Söz dizimi ls olarak oluşturulmuştur.
- cd Komutu (Compact Disc)
Bulunduğunuz dizini değiştirebilmek için cd komutunu kullanabilirsiniz.
Linux Dosya Komutları
- Touch Komutu
Touch komutu boş dosyalarınızı oluşturmak için kullanılmaktadır. Bir kez çalıştırarak birden çok boş dosya oluşturabilirsiniz.
- Cat Komutu (concatenate)
Cat komutu, Linux sistemindeki çok amaçlı bir yardımcı programdır. Bir dosya oluşturmak, dosyanın içeriğini görüntülemek için, bir dosyanın içindeki verileri başka bir dosyaya aktarmak, birleştirebilmek için kullanılmaktadır.
- Rm komutu (remove)
Bir dosyayı ya da dizini kaldırmak için rm komutunu kullanabilirsiniz. Bu komutu kullanırken dikkatli olmak gerekir. Çünkü silinen dosyaların geri döndürülmesi oldukça zordur.
- cp Komutu (copy)
Bir dosyayı ve dizini kopyalamak için cp komutunu kullanabilirsiniz. Aynı dizine kopyalamak için cp < mevcut dosya adı > < yeni dosya adı > şeklinde kullanabilirsiniz.
- Mv Komutu (move)
Mv komutu, bir dizini veya dosyayı başka bir konuma taşımak için kullanılabilir.
- Rename Komutu
Dosyaları yeniden adlandırmak için rename komutunu kullanabilirsiniz.
Linux Dosya İçeriği Komutları
- Head Komutu
Head komutunu bir dosyanın içeriğini görüntülemek için kullanabilirsiniz. Head komutunu kullanarak dosyanın ilk 10 satırını görebilirsiniz.
- Tail Komutu
Tail komutu, head komutuna benzer. İki komut arasındaki temel fark dosya içeriğinin son 10 satını görüntüleyebilmenizdir. Hataları okumak için oldukça kullanışlı bir komuttur.
- tac Komutu
Tac komutu, adından da anlaşıldığı gibi Cat komutunun tam tersidir. Dosya içeriğinin komut satırında ters sıralanmış şekliyle görüntülenmesini sağlar.
- More Komutu
More komutu cat komutundaki gibi dosya içeriğini görüntüleyebilmenizi sağlar. İki komut arasındaki fark more komutunun daha büyük dosyalarda her defasında ekran çıktısı göstermesidir. More komutunda, sayfayı kaydırmak için size yardımcı olacak tuşlara bakalım:
- Less komutu
Less komutu, more komutuyla oldukça benzerdir. Bu komut ile dosyaların içeriklerini inceleyebilirsiniz.
Linux Kullanıcı Komutları
- Su komutu
Su komutu, başka bir kullanıcıya tam yetki sağlamak için kullanılan bir komuttur. Super User’ın kısaltımıdır.
- Id komutu
id komut, kullanıcı kimliğini (UID) ve grup kimliğini (GID) görüntülemek için kullanılmaktadır. Söz dizimi ID olarak oluşturulmuştur.
- Useradd komutu
Useradd komutu, Linux sunucusuna bir kullanıcıyı eklemek için veya kaldırmak için kullanılmaktadır. Bunun için parametreleri kullanır.
- Passwd komutu
Passwd komutu, bir parola oluşturmanız veya parolanızı değiştirebilmenizi sağlar.
- Groupadd komutu
Groupadd komutu, bir kullanıcı grubu oluşturmakta kullanılan bir komuttur.
Linux Filtre Komutları
- Find komutu
Bu komut aranılan dosya ya da dizinin bulunabilmesi için kullanılır.
- Cut komutu
Cut komutu, bir dosyanın belirli bir sütununu seçmek için kullanılmaktadır.
- Grep Komutu
Grep, bir Linux sisteminde kullanılan en güçlü ve en çok kullanılan filtredir. Metin dosyalarında işinizi oldukça kolaylaştırır. Dosya ya da komut çıktısında bu komut sayesinde arama yapabilirsiniz.
- ‘comm’ komutu
‘comm’ komutu iki dosya veya akışı karşılaştırmak için kullanılmaktadır. İlk olarak birinci dosyanın eşleşmeyen ögelerini görüntüler. Sonra da diğer dosyanın eşleşmeyen ögelerini görüntüler. Ayrıca bu iki dosya arasındaki eşleşen ögeler de gösterilir.
- sed komutu
Sed komutu aynı zamanda akış düzenleyici olarak bilinir. Düzenli bir ifade kullanarak dosyaları düzenlemenizi sağlar. Fakat dosyaları kalıcı olarak düzenlemez, düzenlenen dosya yalnızca ekranda kalır.
- Tee komutu
Tee komutu, cat komutuna oldukça benzemektedir. İkisi arasındaki tek fark standart girdiyi standart çıktıya koyması ve buna bir dosyaya yazmasıdır.
- Tr Komutu
Tr komutu, dosya içeriğindeki karakterleri değiştirmek için kullanılır.
- Uniq komutu
Uniq komutu, her kelimenin yalnızca bir kez kullanılabileceği sıralı bir liste oluşturmak için kullanılmaktadır.
- wc Komutu (word count)
Wc komutu, bir dosyadaki satırları, kelimeleri ve karakterleri saymak için kullanılmaktadır.
Bu yazımızda linux komutları arasında en sık kullanılanları listeledik, linux komutları ve anlamları hakkında bilgiler verdik. Diğer makalelerimiz için Blog sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
