CPU Türkçesi merkezi işlem birimi olan Central Processing Unit’in kısaltmasıdır. İşlemci ya da mikro işlemci olarak da bilinir. Peki tüm dijital işlemlerin beyni olarak bilinen CPU ne işe yarar bu yazımızda anlatacağız.
CPU için bilgisayar gibi akıllı cihazlarınızın devre kartında bulunan bir donanım bileşeni diyebiliriz. Şekil olarak küçük çiplere benzer. Bir bilgisayarın yapabildiği işlemleri yapar. Oluşturabilmek için mikroskobik transistörler kullanılır. Milyonlarca adet mikroskobik transistörün bir araya getirilmesiyle bu çipler ile CPU oluşturulur. Daha anlaşabilecek şekilde ifade etmemiz gerekirse de birilerini arayabilmeniz, bir tarayıcıya girebilmeniz ya da bir e-mail hazırlayabilmeniz için gerekli olan talimatların yürütülmesini sağlar. İlgili görevlerin yerine getirilebilmesi için gerekli olan yazılımları çalıştırır. işlemci olarak da isimlendirilir.
Birkaç adet ana bileşeni bulunur:
- ALU: Türkçe açılımı aritmetik arama birimidir. Cihazın ana belleğinde bulunan bazı bilgilerin nerede saklandığını hesaplayan, arayan birimdir.
- CU: Türkçe açılımı kontrol ünitesidir. İçerde bulunan her bir bileşenin ne yapması gerektiğini belirleyebilmek için kontrol sinyalleri gönderir. Bilgisayarların mantık ünitesini hafızasını yönlendirme görevi bulunur. Talimatları alıp komut verir.
- MMU: Türkçe açılımı bellek yönetim birimidir. Sistemin önbelleğini ayrıca nesne ve veri yapılarının kaynakları yöneten bileşendir.
İçindekiler
CPU’nun Görevi Nedir?
Cpu’nun bilgisayarın operasyon beyni olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü gerekli talimatlar için yazılımları uyumlu ve olması gerektiği gibi çalıştırır. Yani kısaca temel görevi diğer bileşenlerin ne yapacağı konusunda karar verip sonrasında o bileşenlere haber vermektir. Bunu sadece bilgisayarda olarak düşünmeyelim. Cep telefonları, tabletler, televizyonlar, akıllı saatler, elektronik ev eşyaları, hesap makineleri gibi komutlarla ilerleyen fonksiyonların bulunduğu tüm cihazlarda bulunur.
Günümüzde mikroişlemci dediğimiz oldukça minimal işlemciler kullanılır. O minimal işlemciler içinde yüzbinlerce transistör bulunur ve onlar milisaniyeler içinde yapılır.
CPU Nasıl Çalışır?
Cihazların temel çalışma prensibi 1-0 komut kombinasyonuyladır. Tüm kombinasyonlar bu komut dizileriyle çalışır. Mesela bir devrede sinyal bulunuyorsa 1 bulunmuyorsa 0 olarak komutlaştırılır. Verilen bu komutları alan işlemciler de yanıt vermek ile yükümlüdür. İşlem sırasına alır ve biri yapılırken bekleyen komutları uygun olan çekirdeklere aktarır. 4 farklı komut evresi bulunur
Fetch: Bellek üzerinden komut alır.
Decode: CPU’yu bellekten çağıran komuttur ve ne yapacağını belirler. Bu kod çözme aşamasıdır. Komutlar, CPU’daki önemlerine göre birden fazla parçaya bölünür ve işlem sırasına göre düzenlenir. Daha eski teknolojilerde bu işlem tamamen CPU’ya bırakılmıştı. Şuan kullanılan yöntemlerde, CPU’ya yardımcı olan mikro programlar bulunur. Böylelikle, yapıları sıralamak için gereken süre azalır ve süreçlerin devreye alınmasını hızlanır. Bazı durumlarda, işlenmek üzere CPU’ya gönderilen kod parçaları geri çağrılabilir, değiştirilebilir ve yeniden gönderilebilir. Kod çözme aşaması, CPU’daki en önemli işlem adımlarından biridir ve buradaki kapasite, CPU’nun işleme kabiliyetini doğrudan etkiler.
Execute: Bu adımda, istenen işi gerçekleştirmek için CPU üzerinde komutları yürütülür. CPU’nun tüm birimleri çalışmak için burada birbirine bağlıdır. İşlemcinin aritmetik mantık birimi, giriş kodları üzerinde işlemler gerçekleştirir ve bunları geri yazma birimine gönderir.
CPU Çeşitleri Nelerdir?
- Tek Çekirdekli: Cpu türleri arasındaki en eski türdür. Performans olarak düşüktür, birden fazla komut geldiğinde oldukça yavaşlar. Ayrıca bir işlem yapılırken ikincisine geçilmez, birincinin bitmesi gerekir.
- Çift Çekirdekli: Bir önceki türe göre kıyasladığımızda daha hızlı ve performansı yüksektir. Çünkü çoklu görevlerde durumu yönetebilir ve işlemi tamamlatabilir.
- Dört Çekirdekli: Bu türde bir işlemci üzerinde 4 çekirdek bulunur. Gelen komutlar bu çekirdekler arasında bölünür.
- Sekiz Çekirdekli: Türler arasında en trendi budur. Komutlar için genelde az çekirdek bulunan setlerini kullanır. Acil durumlarda ise hızlı olan dörtlü çekirdekleri devreye girerek yüksek performansla işlemi tamamlar.
Soket Tipi İşlemci
Kare şeklinde bir işlemcidir. Üzerinde metal bir kısmı bulunur bu parça ile hem soğutma performansı artarken hem de parça üzerinde işlemcinin markası ve modeli yazar. Bir mandal ya da kilit sayesinde ana karta sabitlenir. Alt kısmında pinleri ve iletişim noktaları yer alır.
Slot Tipi İşlemci
Dikdörtgen şeklinde bir işlemcidir. Ana kart üzerine 90 derecelik bir açı ile montalanır. Ana karta bağlanması için bir mandal ya da kilide gerek yoktur, kartın altında bağlantı noktaları bulunur ve bu noktalar sayesinde ana karta bağlanır. Soket işlemcilerde üzerindeki metaller ile soğutmaya destek verilirken bu işlemci türünde yan yüzeylerine soğutucular takılır.
İşlemci Hızı Nedir?
İşlemcinizin hızlı olması sizin cihazının da yüksek performanslı bir şekilde çalışmasını sağlar. Bu hız hesaplanırken saniyede kaç işlem yapılabildiği gibi hesaplama detaylarına inilir. İşlemci hızları GHz yani gigahertz cinsi ile hesaplanır. GHz birimi ile hesaplanan hızlar verilen komutların ne kadar hızlı işlendiğini gösterir.
Oyun oynamak, video editleri yapmak için düşük performanslı cihazlar sizi oldukça zorlar. Bunun sebebi bu cihazların düşük işlemcilere sahip olmasından kaynaklıdır. CPU özellikleri sizin cihazların performansını etkileyen etkenlerden biridir. Windows cihazlarınızda arama işlevi kısmına sistem bilgisi yazarak işlemci bilgilerinize ulaşabilirsiniz. Apple kullanıcıları ise Apple logosu, Mac hakkında, genel bakış adımları ile ilerleyerek işlemci bilgilerini görebilir.
Server Cpu Nedir?
İşlemcilerin bilgisayarların, akıllı cihazların operasyon beyni olduğunu ve koordinasyonu sağladığını belirtmiştik. Günlük ve genel olarak basit işlerde kullanacağınız bilgisayarlarınızda standart bir işlemci kullanabilirsiniz ve bu da işlerinizi görür. Fakat günlük işlerinize kıyasla oldukça kapsamlı olan işlemler için de daha gelişmiş olan işlemcilere ihtiyaç duyacaksınız. Bunlar için de server cpu’ları kullanabilirsiniz. Yapısı gereği kullanıcıları daha kaliteli ve daha hızlı hizmet kullanmış olur. Genellikle iş yerlerindeki bilgisayarlarda, iletişim sektöründe bu işlemcilerden destek alınır.
Sonuç
Cihazlarınızın hızının yüksek olması için daha fazla çekirdekli cihazlar kullanmalısınız. Cihazlardaki öneminden yukarıda bahsettik bunlara ek olarak web sitelerinde de buna ihtiyaç vardır. Web siteniz için hosting ya da sunucu kullanmanız gerekir. Web sitelerinin depolanması ve yayınlanması sunucular sayesinde olur. Paylaşımlı bir yapıda olan hostinglerde bulunan işlemci kaynakları sunucuda bulunan diğer web siteleri ile ortak kullanılır. Özellikle de web siteniz yüksek trafik alıyorsa Cpu kullanımınıza dikkat etmeniz gerekir. Yüksek trafiğe sahip web siteleri sunucu kullanılır. Sunucu cpu faydaları bu açıdan çok önemlidir. Çünkü sunucuda bulunan kaynaklar sadece o kişinin ya da kurumun kullanımına sunulur.
Eğer bu tarz bir siteye sahipseniz ya da yapmak istiyorsanız yüksek performans alacağınız sunucularımızı tercih edebilirsiniz. %99,9 uptime oranı, All-Flash depolama ile Türkiye’de bulunan sunucularımızdan kullanabilir ve 7/24 teknik destek ile ihtiyacınız olan her anda bize ulaşabilirsiniz. Eğer yüksek kapasiteli bir web siteniz yoksa da hosting hizmeti ile projenizi yayına alabilirsiniz.
Ek olarak, yüksek cpu kullanılan sitelerde aynı anda birçok ziyaretçinin gelmesiyle site performansı düşer. Bu sebeple yazılımınızı optimize etmeniz ve gereksiz olan hesaplamaları temizlemeniz gerekir. Bu işlemci kullanımını zorlamayı engelleyecektir.
